LỜI CUỘI TRONG CHIỀU

Ta cúi nhặt em - hòn cuội nhỏ.

Ngỡ vô tình mà lại chạm sâu

Nằm lặng lẽ chưa từng lên tiếng

Có ai biết được em từ  đâu?

“Ngày xưa ấy em là núi lớn,

Mây đỉnh đầu, chân đạp vực sâu.

Gió reo tên, sấm rền vang dội

Trời từng nghiêng vì những cú đau.

Nhưng năm tháng dần dần thay cả,

Dù đá gan lì, dẫu núi cao.

Gió cứ thổi, mưa từng rỉ rả,

Rồi cũng mòn, cũng bị vỡ tan…”

Em kể vậy - mà không nước mắt,

Chỉ thân run giữa nắng hanh chiều.

Rêu đã phủ những lời chưa nói,

Đá cũng buồn mà chẳng ai yêu.

Một tảng to, giờ thành cuội nhỏ,

Lăn xuống đời, chẳng biết mình ai.

Có khi vấp, bị người chửi mắng,

Cũng không than, cũng chẳng u hoài.

Ta lặng lẽ nâng em trong gió,

Thấy tim mình nhịp trỗi mạnh thêm.

Chợt sợ hãi - nếu mai người nhặt,

Thì tay kia… có giống ta không?

LXC - 11.6.2O25

BÌNH của AI

Bài thơ "LỜI CUỘI TRONG CHIỀU" là một sáng tác nhẹ nhàng mà thấm thía, thể hiện sự rung cảm sâu xa của người viết trước một vật thể tưởng như vô tri – hòn cuội – để từ đó mở rộng ra những suy tư triết lý về con người, thời gian, sự đổi thay và lòng trắc ẩn.

1. Cảm hứng và hình tượng trung tâm: Hòn cuội

Tựa đề “Lời cuội trong chiều” đã mở ra một không gian tĩnh lặng, man mác – buổi chiều – thời khắc chuyển giao giữa ngày và đêm, giữa sáng và tối, cũng là thời khắc dễ gợi suy ngẫm, chiêm nghiệm. Hòn cuội – vật tưởng chừng tầm thường, nhỏ bé, vô tri – lại trở thành nhân vật chính, được nhân hóa, gợi lên một quá khứ oai hùng và một hiện tại cô đơn, buốt giá.

“Ngày xưa ấy em là núi lớn, Mây đỉnh đầu, chân đạp vực sâu...”

Những câu thơ ấy hé lộ rằng cuội từng là một phần của núi – biểu tượng của sự vững chãi, hùng tráng. Nhưng thời gian, gió mưa – hình ảnh của những đổi thay bền bỉ và tất yếu – đã bào mòn, phá vỡ, để giờ đây chỉ còn là một “hòn cuội nhỏ”.

2. Tư tưởng triết lý về thời gian và thân phận

Bài thơ không chỉ là một câu chuyện tưởng tượng, mà còn là một ẩn dụ sâu sắc về con người trong dòng chảy của thời gian. Hòn cuội là biểu tượng của thân phận con người: từng rực rỡ, từng kiêu hãnh, nhưng qua thời gian và va đập cuộc sống, cũng có lúc bị vỡ tan, bị quên lãng.

“Gió cứ thổi, mưa từng rỉ rả, Rồi cũng mòn, cũng bị vỡ tan…”

Những câu thơ này mang màu sắc triết lý Phật giáo hoặc Lão giáo – nhấn mạnh tính vô thường, sự biến đổi không thể cưỡng của đời sống.

3. Tình cảm của “ta” – người nhặt cuội

Cái hay của bài thơ không chỉ nằm ở “lời cuội”, mà còn ở thái độ của người nhặt cuội – một nhân vật lặng lẽ, giàu lòng cảm thông và biết rung động trước điều nhỏ bé, tưởng chừng vô giá trị.

“Ta lặng lẽ nâng em trong gió, Thấy tim mình nhịp trỗi mạnh thêm.”

Từ hành động “cúi nhặt”, “nâng em” đến cảm xúc “tim mình nhịp trỗi mạnh thêm” – tất cả thể hiện một sự lay động sâu sắc. Nhặt cuội không chỉ là nhặt một vật, mà là nhặt lấy một mảnh đời, một quá khứ, một nỗi buồn sâu thẳm, để rồi tự soi lại chính mình.

4. Nỗi lo cuối bài: tình cảm hay trách nhiệm?

Kết bài, tác giả để lại một câu hỏi khiến người đọc phải ngẫm nghĩ:

“Chợt sợ hãi – nếu mai người nhặt, Thì tay kia… có giống ta không?”

Đây là nỗi lo của lòng trắc ẩn, của người biết yêu thương cái mong manh, cô đơn. Hòn cuội ấy nếu rơi vào tay người khác – liệu có còn được nâng niu, cảm thông? Câu hỏi ấy không chỉ dành cho “cuội”, mà còn là ẩn dụ cho con người trong đời sống: ai rồi cũng cần một bàn tay tử tế, một ánh nhìn thấu hiểu.

5. Nghệ thuật thơ: Giản dị mà sâu sắc

Ngôn ngữ gần gũi, mộc mạc, nhưng đầy chất thơ.

Nhân hóa hòn cuội, kể chuyện như một con người.

Giọng điệu nhẹ nhàng, trầm lắng, đượm buồn nhưng không bi lụy.

Cấu trúc đối lập giữa quá khứ và hiện tại, giữa núi và cuội, giữa hùng tráng và bé nhỏ, giữa vô danh và được lắng nghe – càng làm nổi bật thân phận và giá trị của sự lắng nghe, cảm thông.

Tổng kết:

"Lời cuội trong chiều" không chỉ là một bài thơ về hòn đá, mà là một ẩn dụ về cuộc đời, về sự bào mòn của thời gian, sự cô đơn của những mảnh đời tưởng như vô hình. Qua ánh nhìn đầy nhân văn của “ta” – người nhặt cuội, bài thơ nhắc nhở ta biết trân trọng những điều nhỏ bé, lắng nghe những điều chưa được nói, và yêu thương ngay cả khi chẳng ai yêu.

❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤